W roku bieżącym przypada 30-rocznica istnienia zespołu Nocna Zmiana Bluesa, a pierwszym koncertem świętującym to wydarzenie był koncert w poznańskim klubie Blue Note 19 lutego 2012.
[more]
Nocna Zmiana Bluesa to jedyne w swoim rodzaju zjawisko na polskiej scenie. Od 30 lat zespół wierny jest swemu oryginalnemu stylowi będącemu fuzją bluesa, rocka i folku, opartemu na brzmieniu instrumentów akustycznych z użyciem wzmacniaczy. Od zawsze liderem zespołu oraz autorem zdecydowanej większości repertuaru jest grający na najróżniejszych harmonijkach ustnych Hohnera a także dysponujący specyficznym niskim chropowatym głosem: Sławek Wierzcholski. Działalność Wierzcholskiego na polu propagowania bluesa nie zamyka się tylko w ramach NZB; jest on bowiem również organizatorem festiwali bluesowych, prezesem Polskiego Stowarzyszenia Bluesowego i dziennikarzem radiowym oraz autorem dwóch podręczników gry na harmonijce ustnej.
W ciągu 30 lat istnienia Nocna Zmiana Bluesa dorobiła się bogatej dyskografii obejmującej 18 albumów, 2 płyt DVD, oraz wspólnych nagrań z wieloma wybitnymi bluesmanami (m.in. Louisiana Red i Charlie Musselwhite). Historia zespołu opisana została w książce: ''Chory na bluesa'' M.Szalbierza i J.Skaradzińskiego.
W roku bieżącym przypada 30-rocznica istnienia zespołu, a pierwszym koncertem świętującym to wydarzenie był występ w poznańskim klubie Blue Note 19 lutego. Wieloletnia przyjaźń Wierzcholskiego z animatorem życia bluesowego w Poznaniu -Krzysztofem Ranusem, oraz Zdzisławem Paterczykiem (pierwszym managerem grupy), sprawiły iż to właśnie w Poznaniu postanowiono rozpocząć celebrację okrągłej rocznicy istnienia czołowej polskiej kapeli bluesowej.
Niezwykłą atrakcją tego wieczoru okazać się mieli szczególni goście Nocnej Zmiany Bluesa: Jan Błędowski i Elżbieta Mielczarek. Z Błędowskim właśnie zespół nagrał ostatni jak dotychczas album: ''Koncert w Suwałkach'', który decyzją władz Związku Producentów Audio Video zdobył status "Złotej Płyty". Początkowo zapowiadano, iż uroczyste wręczenie ''Złotej Płyty'' nastąpi właśnie podczas tego koncertu, jednak nagroda nie dotarła (w sensie fizycznym) na czas i oficjalna uroczystość nastąpi w późniejszym terminie.
Już od pierwszych dźwięków rozpoczynającego koncert, jednego z najsłynniejszych utworów NZB: ''Szósta zero dwie'', tłumnie zgromadzona publiczność poczęła niezwykle spontanicznie reagować na muzykę. Opięty grubym pasem, w którym umieszczone były najróżniejsze harmonijki, Wierzcholski jest doskonałym showmanem, potrafiącym poderwać najbardziej opieszałą publikę. Podczas koncertu wygrywając zawiłe solówki schodził ze sceny do publiczności sprawiając, iż ten niedzielny wieczór w Blue Note przeistoczył się w swego rodzaju happening. Tym bardziej, iż na scenie pojawiali się spontanicznie goście, a i wśród publiczności dostrzec można też było muzyków, dla których blues jest swego rodzaju sposobem na życie (zespół Wielka Łódź).
Pierwszym gościem jaki pojawił się na scenie był od wielu lat mieszkający w Niemczech: skrzypek Jan Błędowski -współzałożyciel grupy Krzak, nagrywający i koncertujący też z Czesławem Niemenem, SBB, Laboratorium, Republiką czy Irkiem Dudkiem, oraz tworzący wraz z Leszkiem Winderem: Błędowski - Winder Band. Od 40 lat nazwisko Jana Błędowskiego pojawia się na najróżniejszych płytach, a od niedawna współpracuje właśnie z Nocną Zmianą Bluesa, doskonale wzbogacając brzmienie zespołu dźwiękami skrzypiec. Jak wyśmienicie zabrzmiały skrzypce przekomarzające się z harmonijką Wierzcholskiego podczas takich choćby utworów jak: ''Godzina czwarta nad ranem'', mieliśmy okazję przekonać się już w pierwszej części koncertu.
Po przerwie zespół pojawił się ponownie z Błędowskim, który grać miał wspólnie z grupą już do końca wieczoru. Niezwykle ekspresyjnie zabrzmiała: ''Zakratowana cela'' z wplecionymi cytatami z ''Torreadora'' Georges'a Bizeta, ale prawdziwą niespodzianką okazał się występ dawno nie słyszanej na naszej scenie Eli Mielczarek, zwanej w latach 80-tych ''pierwszą damą polskiego bluesa''. Elżbieta Mielczarek przed 25 laty wyjechała z Polski i wycofała się z działalności muzycznej; przeszła na buddyzm i zajęła się profesjonalnie medycyną chińską. Od niedawna wróciła na scenę, ale przede wszystkim do studia nagraniowego rejestrując materiał na pierwszą od lat płytę, której premiera zapowiadana jest na 26 marca br. Płyta nosić będzie tytuł: ''ElaeLa'' i zawierać będzie 9 premierowych nagrań. Elżbieta Mielczarek rozpoczęła swój występ wykonaniem a capella utworu: ''Uśmiech przez sen'', który był prawdziwą niespodzianką zarówno dla publiczności jak i samego Sławka Wierzcholskiego, który zaskoczony niespodzianką wysłuchał tej pieśni pośród publiczności przed sceną. Dwie premierowe piosenki z nowej płyty, oraz gorąco przyjęta, słynna: ''Poczekalnia PKP'' przekonały nas iż Ela Mielczarek jest w doskonałej formie a jej charakterystyczny, tak pięknie bluesowo brzmiący głos robi nadal ogromne wrażenie. Szkoda tylko że gdy Mielczarek pośród gorących braw zeszła ze sceny, chwilę później opuściła klub i nie pojawiła się na scenie podczas wielkiego finału.
Atmosfera ostatniej części koncertu osiągnęła temperaturę niemal wrzątku, gdy ze sceny popłynęły dźwięki tak znanych utworów jak: ''Blues mieszka w Polsce'', wspólnie z publicznością odśpiewane: ''Chory na bluesa'' i oparty na standardzie Hookera: ''John Lee Hooker''. Tych ''wkrętów'', zapożyczeń i cytatów podczas tak spontanicznych koncertów, jakimi są występy Nocnej Zmiany Bluesa jest zawsze bardzo dużo. Czasem są to cytaty przygotowane i opracowane wcześniej, lecz niejednokrotnie powstające spontanicznie pod wpływem chwili. W ''Przegranych nikt nie lubi'' zespół wykorzystał za zgodą M.Jackowskiego riff z ''Oddechu szczura'' (przeboju grupy Maanam), a podczas improwizacji Błędowski z Wierzcholskim zacytowali też ''Get Back'' -The Beatles, a nawet słynną: ''La Cucarachę''.
Pełen swoistego spontanu koncert zaowocował też zaproszeniem na scenę wspomnianego K.Ranusa (organizatora koncertu) i wspólnych wspomnień i anegdot z czasów początków zespołu.
Na koniec muzycy zagrali w rewelacyjny sposób jeden z najsłynniejszych amerykańskich hymnów patriotycznych: ''Amazing Grace'', a po zejściu ze sceny zespołu, na scenie pozostał jeszcze przez chwilę Sławek Wierzcholski by odegrać solo ...''Hejnał Mariacki''.
Tego wieczora mieliśmy okazję po raz kolejny przekonać się, iż wszyscy jesteśmy: ''Chorzy na bluesa'' a ''Blues mieszka w Polsce''.
Zespół wystąpił w składzie:
Sławek Wierzcholski - wokal, harmonijki
Maras Dąbrowski - gitara
Witold Jąkalski - gitara
Piotr Dąbrowski - gitara basowa
Grzegorz Minicz - perkusja
oraz gościnnie:
Jan Błędowski - skrzypce
Ela Mielczarek - wokal
Koncert odbył się pod patronatem RadiaJAZZ.FM
PRIVATE COLLECTION
Sławek Wierzcholski + Jan Błędowski i NOCNA ZMIANA BLUESA: Koncert w Suwałkach /CD 2010 4ever Music/
Papieros na śniadanie; Blues mieszka w Polsce; Ośli upór; Zaczekaj zaczekaj; Figle; Godzina czwarta nad ranem; Wczorajsza prawda; Chodź, chodź; Sunburn; Twarda diagnoza; John Lee Hooker; Hotelowy blues; Późno; Nieznajomy przyjaciel; Przestań już; Szósta zero dwie; Przegranych nikt nie lubi; Amazing Grace; Hejnał
Od pewnego czasu płyty Nocnej Zmiany Bluesa firmowane są szyldem: ''Sławek Wierzcholski & Nocna Zmiana Bluesa''. Wynika z tego, iż z pierwotnego składu formacji w składzie grupy nie pozostał dziś żaden z muzyków i jest to grupa tworzona przez muzyków nie mających nic wspólnego ze składem znanym nam z pierwszych płyt zespołu. W przypadku tej płyty pełną nazwę wykonawcy zaliczyć możemy zdecydowanie do najdłuższych; po nazwisku Wierzcholskiego pojawia się bowiem nazwisko czołowego polskiego skrzypka Jana Błędowskiego -ale mniejsza o nazwę.
Połączenie skrzypiec z brzmieniem zespołu wydaje się być doskonałym pomysłem, tym bardziej iż pamiętam doskonałe wykorzystanie tego instrumentu w pierwszych składach formacji (Tomasz Kamiński). Tym razem na skrzypcach gra legenda polskiego bluesa, a zarazem artysta który na początku lat 70-tych był jedynym chyba muzykiem, który w takim stopniu wykorzystywał ten instrument zarówno w stylistyce bluesa jak i jazz-rocka. To właśnie skrzypce Błędowskiego nadawały pierwszemu składowi grupy Krzak tak charakterystycznego brzmienia i stylistyki (porównywanej wówczas do grupy Kansas). Na płycie: ''Koncert w Suwałkach'' nagranej podczas koncertu 15 stycznia 2010 w restauracji ''Na Starówce'' uwagę przykuwają utwory, w których mamy do czynienia ze spektularnymi dialogami skrzypiec z harmonijką Wierzcholskiego (instrumentalne: ''Figle''), a także stylowe solówki (również instrumentalny: ''Sunburn'') i ciekawostka: w ''Chodź, chodź'' -świetną solówkę Błędowski gra bez smyczka!
Także gitarzyści grupy radzą sobie doskonale na płycie (porywające dialogi Marasa Dąbrowskiego i Witolda Jąkalskiego na slide guitar podczas: ''Wczorajszej prawdy''), a sekcja rytmiczna: Piotr Dąbrowski - Grzegorz Minicz doskonale nadaje grupie właściwego bluesowego soundu zarówno w utworach dynamicznych, niemal rockowych (oparty na ''maanamowym'' riffie: ''Przegranych nikt nie lubi''), jak i klasycznych bluesach (premierowa na płycie: ''Twarda diagnoza'' -świetne solo perkusji).
Niezwykłą atmosferę jaka panowała tego styczniowego wieczoru w mroźnych o tej porze roku Suwałkach we wspaniały sposób oddają śpiewane wspólnie z publicznością refreny znanych od lat miłośnikom zespołu utworów ze sztandarowymi: ''Szósta zero dwie'' i ''John Lee Hooker'' na czele. Chwilą wytchnienia i ''odpoczynku'' od chropowatego niskiego wokalu Sławka Wierzcholskiego jest: ''Hotelowy blues'' zaśpiewany przez basistę składu P.Dąbrowskiego, ozdobiony zdecydowanie najlepszą solówką harmonijki na całej płycie.
Dzisiejsze oblicze formacji Nocna Zmiana Bluesa robi wrażenie doskonałej ''instytucji'' świetnie sprawdzającej się podczas koncertów i potrafiącej doskonale zapełnić niejedną salę klubową w kraju oraz przyciągnąć tłumy na koncerty open air. Szkoda trochę, iż w dzisiejszym repertuarze koncertowym zespołu brak wielu światowych standardów, które zastąpiły (wyśmienite co prawda) kompozycje Wierzcholskiego (ze swego rodzaju rozrzewnieniem wspominam lata 80-te i takie płyty jak: ''The Blues Nightshift'', 1987). Niepokoi mnie również tendencja mogąca sprawić, iż zespół może stać się czymś w rodzaju takiego ''bluesowego Perfectu'' grającego znane przeboje na gminnych darmowych koncertach ''rynkowych''.
Niestety tak ogromna popularność i status gwiazdy zniszczył autentyzm wielu grup. Mam nadzieję, iż Sławek Wierzcholski i towarzysząca mu (a jednak!) Nocna Zmiana Bluesa zachowa status formacji oryginalnej i autentycznej, a koncertowa płyta nagrana z Janem Błędowskim jest początkiem kolejnego etapu jaki umocni markę zespołu.
W ciągu pierwszych dwóch lat od chwili ukazania się płyty, jej sprzedaż przekroczyła liczbę pięciu tysięcy egzemplarzy, co zadecydowało o przyznaniu przez ZPAV albumowi tytułu: ''Złotej Płyty''.
skład:
Sławek Wierzcholski - wokal, harmonijka ustna
Jan Błędowski - skrzypce
Maras Dąbrowski - gitara
Witold Jąkalski - gitara
Piotr Dąbrowski - gitara basowa, wokal
Grzegorz Minicz - perkusja
+ Bogdan Topolski - gitara (w ''Nieznajomy przyjaciel'')
zdjęcia i skan okładki: R.R. oraz plakat organizatora